O Κρητικός επιστήμονας που έλυσε τον γρίφο 50 χρόνων

O Κρητικός επιστήμονας που έλυσε τον γρίφο 50 χρόνων

Ο Κρητικός ερευνητής που έλυσε ένα γρίφο άλυτο για 50 χρόνια

Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης ετοιμάζει τις βαλίτσες του για το ΜΙΤ

Λύση στον επί 50 χρόνια άλυτο γρίφο του «υπέροχου ανθρώπου», Νας, κατάφερε να δώσει η διατριβή του Κρητικού ερευνητή, Κωνσταντίνου Δασκαλάκη. Όπως εξηγεί, σε συνέντευξή του στην «Π», ο ερευνητής του Μπέρκλεϊ, ο οποίος έχει εργαστεί στη Microsoft και ετοιμάζει τις βαλίτσες του για το ΜΙΤ, η επιστημονική κοινότητα ακολουθούσε όλες αυτές τις δεκαετίες λάθος κατεύθυνση, από την οποία ο ίδιος αποφάσισε να αποκλίνει…

28 χρόνων ιδιοφυία

Ο 28χρονος ερευνητής είναι απόφοιτος του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ.

Πριν μερικές εβδομάδες βραβεύθηκε από τον διεθνή οργανισμό ΑCΜ (Αssociation for Computing Μachinery) για την διδακτορική του διατριβή “The Complexity of Nash Equilibria” που μελετά το Θεώρημα του Νας, στη θεωρία των παιγνίων, θεώρημα για το οποίο το 1994 ο Νας κέρδισε το Νόμπελ Οικονομίας.

Η έρευνα του Κ. Δασκαλάκη έδειξε ότι η ισορροπία αυτή, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι υπολογιστικά αδύνατη, απαντώντας έτσι σʼ ένα θέμα που παρέμενε άλυτο από το ʽ50 που προτάθηκε η θεωρία του Νας.

Ο Αμερικανός επιστήμονας τη δεκαετία του ΄50 έφτιαξε ένα απλοποιημένο σύστημα των σχέσεων και των ενεργειών κάποιων ανθρώπων που βρίσκονταν σε καταστάσεις με διαφορετικά συμφέροντα, όπως το να είναι αντίπαλοι σε ένα παιχνίδι.

«Κι έδειξε ότι σε κάθε αγορά, ακόμη κι όταν υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα, υπάρχει τρόπος να βρεθεί η ισορροπία». Μετά τη διατύπωση της θεωρίας του Νας- η οποία δεν βρίσκει εφαρμογή μόνο στα παιχνίδια αλλά και στην αγορά ή το Ίντερνετ- ξεκίνησαν πολλοί επιστήμονες να ψάχνουν με ποιον τρόπο μπορεί κανείς να προβλέψει την ισορροπία Νας, όπως για παράδειγμα τι θα γίνει στην αγορά ή το να προβλέψει κανείς ποιος θα κερδίσει στο σκάκι ή ποια στρατηγική είναι καλύτερη στο πόκερ.

Έναν χρόνο χρειάστηκε ο νεαρός επιστήμονας με τους καθηγητές του, Χρίστο Παπαδημητρίου από το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ και τον καθηγητή Πολ Γκόλντμπεργκ του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, μέχρι τελικά να βρουν τη λύση στον γρίφο.

Ο Κ. Δασκαλάκης μεγάλωσε από την Αθήνα, έχει, όμως, κρητικές ρίζες, ο πατέρας του είναι από τις Βουκολιές Χανίων και η μητέρα του από την Ιεράπετρα.

Η συνέντευξή του στην «Π» έχει ως εξής:

“Αν έρθω στην Ελλάδα θα μειωθεί η παραγωγικότητα γιατί οι συνθήκες δεν βοηθάνε” “Στην Ελλάδα η γνώση που ανακυκλώνεται είναι 30 χρόνων. Ο λόγος είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των καθηγητών της Ελλάδας δε βγήκαν ποτέ στο εξωτερικό και αναπαράγουν μια γνώση, η οποία δεν επικοινώνησε ποτέ με τον έξω κόσμο” Δώσατε απάντηση σε ένα γρίφο που ταλαιπωρούσε επί δεκαετίες την επιστημονική κοινότητα, πώς τα καταφέρατε; «Νομίζω είναι πολλά πράγματα. Το ένα που χρειάζεται πάντα είναι η επιμονή, θέλαμε πάρα πολύ να μάθουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα, όπως και άλλοι. Ακόμα, κοιτάξαμε το πρόβλημα από μια σκοπιά που πολύ λίγοι προσπάθησαν να κοιτάξουν. Υπήρχε η πεποίθηση ότι η απάντηση στο ερώτημα ήταν θετική, οι περισσότεροι επιστήμονες προσπάθησαν να αποδείξουν ότι η απάντηση ήταν θετική, εμείς αποδείξαμε ότι είναι αρνητική. Χρειάστηκε να αναπτύξουμε τα κατάλληλα εργαλεία, η συνολική κοινότητα κοιτούσε το πρόβλημα με την πρόθεση να δώσει θετική απάντηση αλλά τελικά έτυχε να είναι αρνητική. Όταν δουλεύεις ένα πρόβλημα και όλοι οι προηγούμενοι ερευνητές που το έχουν κοιτάξει κατά κάποιο τρόπο σε προϊδεάζουν ότι η απάντηση είναι θετική αλλά για κάποιο λόγο κανένας δεν έχει μπορέσει να βρει την απάντηση αλλά είναι κοντά, πιέζεις προς αυτή την κατεύθυνση. Είπαμε μήπως δε συμβαίνει αυτό και αναπτύξαμε τα κατάλληλα μαθηματικά για να μπορέσουμε να τεκμηριώσουμε ότι η απάντηση είναι αρνητική και καταφέραμε να το κάνουμε. Δούλεψα με τον καθηγητή μου, το Χρήστο Παπαδημητρίου, διακεκριμένο επιστήμονα στο Μπέρκλεϊ. Τον ενδιέφερε το πρόβλημα για μια δεκαετία, είχε αρχίσει να κάνει τις πρώτες σκέψεις πάνω σε αυτό. Όταν άρχισα το διδακτορικό μου αρχίσαμε να το κοιτάμε πιο διεξοδικά, δούλεψε η χημεία και καταφέραμε το να αποδείξουμε. Ανακεφαλαιώνοντας, είναι η επιμονή, πρέπει να αποσταθεροποιηθείς από τα πράγματα και αντικειμενικά να κοιτάξεις το πρόβλημα και να μη σε επηρεάσει η μέχρι τότε επιστημονική προσπάθεια και το ποια θα είναι η πιθανή απάντηση και η χημεία μεταξύ των συνεργατών.» Ποια είναι τα επόμενά σας βήματα; «Αρχίζω από το καλοκαίρι στο ΜΙΤ και το Σεπτέμβρη διδασκαλία, για ένα χρόνο ήμουν ερευνητής στη Microsoft.» Δε θέλετε να μείνετε στη χώρα μας; «Προς το παρόν, όχι. Δεν το αποκλείω για το μέλλον, απλώς, νομίζω ότι αν έρθω αυτή τη στιγμή θα μειωθεί η παραγωγικότητά διότι οι συνθήκες στην Ελλάδα δε βοηθάνε. Υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν έρευνα αλλά οι συνθήκες δεν τους βοηθάνε και για αυτό το λόγο είναι λιγότερο παραγωγικοί.» Αναφέρεστε στη χρηματοδότηση και τη γραφειοκρατία; «Όχι ακριβώς. Νομίζω περισσότερο είναι το πώς λειτουργεί το ελληνικό Πανεπιστήμιο, το πόσο εκτιμάει κανείς την έρευνα και πόσο εκτιμά κανείς άλλα θέματα. Το Πανεπιστήμιο είναι δυο πράγματα, να προετοιμάζει ανθρώπους για το επάγγελμά τους και για να προωθείται η έρευνα σε μια χώρα. Νομίζω ότι το ελληνικό Πανεπιστήμιο ενώ για την επαγγελματική κατάρτιση επιτελεί το ρόλο του ως ένα βαθμό στην έρευνα δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Δεν είναι θέμα απαραίτητα χρηματοδότησης, μπορεί σε κάποιες επιστήμες να είναι πολύ σημαντική. Το θέμα είναι πώς οι άλλοι συνάδελφοί σου στο Πανεπιστήμιο εκτιμάνε αυτό που κάνεις, αν το μόνο τους ενδιαφέρον είναι να κάνουν πολιτική στο τμήμα, να προωθούν τον εμποτισμό παρά να κοιτάνε την ουσία που είναι η έρευνα. Στην Ελλάδα η γνώση που ανακυκλώνεται είναι 30 χρόνων, ο λόγος είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των καθηγητών της Ελλάδας δε βγήκαν ποτέ στο εξωτερικό και αναπαράγουν μια γνώση, η οποία δεν επικοινώνησε ποτέ με τον έξω κόσμο. Νομίζω αν τα ελληνικά Πανεπιστήμια επιτρέψουν την ελεύθερη διακίνηση της πληροφορίας, τότε θα αναβαθμιστεί κι αυτό σε κάποιο βαθμό γίνεται.»

“Βλέπω δύο κατευθύνσεις στην Πληροφορική” Ποιο είναι το αύριο της πληροφορικής; «Η πληροφορική είναι πλέον μια ώριμη επιστημονική περιοχή, η οποία έχει κάνει τα πρώτα της βήματα που ήταν να καταλάβει τι μπορεί να κάνει κανείς με τον υπολογιστή, να έχει κάθε σπίτι έναν Η/Υ και κάθε άνθρωπος να μπορεί να τον χρησιμοποιήσει. Αυτά τα παιδικά βήματα τα έχουμε περάσει και ο καθένας μας ασχολείται πια, είμαστε καθημερινά σε επαφή με έναν υπολογιστή. Βλέπω δύο κατευθύνσεις στην πληροφορική αυτή τη στιγμή. Η μία είναι η πληροφορική σε σχέση με τις άλλες επιστήμες, τη βιολογία και κοινωνικές επιστήμες, Είναι μια σύνθεση επιστημών, όταν μελετάς ένα βιολογικό σύστημα, αυτό μπορείς να το δεις αφηρημένα ως ένα υπολογιστικό σύστημα. Όλα τα βιολογικά μοντέλα που εξηγούν πώς λειτουργεί ο οργανισμός, το βασικό τους στοιχείο είναι η πληροφορία. Το DNA περιέχει ένα κώδικα, τον οποίο τα κύτταρα που αναπτύσσονται καλούνται να τρέξουν, κάποιες πληροφορίες για το πώς θα είναι ο οργανισμός που θα δημιουργηθεί, ένα κώδικα για το πώς θα λειτουργεί ο οργανισμός, μπορείς να το δεις σαν ένα πολύπλοκο υπολογιστικό σύστημα. Το ερώτημα είναι αυτά που έχουμε καταλάβει από την πληροφορική πώς μπορούν να εφαρμοστούν στο να εξηγήσουμε βιολογικές εργασίες. Επίσης, το ανθρώπινο μυαλό είναι σαν ένας υπολογιστής, τι μπορούμε να καταλάβουμε για τον εγκέφαλο χρησιμοποιώντας τη γνώση και τα μοντέλα που έχουμε αναπτύξει; Το ίδιο ισχύει και για τα μοντέλα των κοινωνικών δικτύων, οι διεργασίες για το πώς μεταδίδεται η πληροφορία, οι αρρώστιες, όλα είναι υπολογιστικές διεργασίες… Στο τέλος της μέρας το σημαντικό είναι ότι πλέον ξεφύγαμε από την εποχή που ο καθένας έχει έναν υπολογιστή στο γραφείο του και αλληλεπιδρά με αυτό το κλειστό σύστημα αλλά οι υπολογιστές είναι παντού γύρω μας και καλούμαστε να σχεδιάσουμε υπολογιστικά συστήματα, τα οποία κινούνται στο χώρο, αλλάζουν βάση, επικοινωνούν με άλλα υπολογιστικά συστήματα, μια κοινωνία που είναι γεμάτη υπολογιστές που επικοινωνούν με απρόβλεπτους τρόπους και πρέπει να σχεδιάσουμε τα λειτουργικά τους συστήματα και τα πρωτόκολλα επικοινωνίας μεταξύ τους έτσι ώστε να μην έχουμε καταστροφικά αποτελέσματα.» Υπάρχει λόγος ο κόσμος να αντιμετωπίζει με φοβία τις νέες εξελίξεις; «Νομίζω ότι το επόμενο βήμα που πρέπει να κάνει η ανθρωπότητα είναι να είναι άνετη όταν γύρω της υπάρχουν περίπλοκα συστήματα που δεν ξέρει τη λειτουργία τους, στις νεαρές ηλικίες έχει αρχίσει να γίνεται. Όταν ασχολούμαστε με κάτι καινούργιο πρέπει να έχουμε τη δέουσα προσοχή, καλό είναι όταν χρησιμοποιούμε έναν υπολογιστή να έχουμε μια αντίληψη για το τι γίνεται. Νομίζω ότι τα σχολεία του μέλλοντος θα έχουν ανάλογα μαθήματα».